Bài 30. Ankađien

I. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI

1. Định nghĩa

Ankađien là hidrocacbon không no, mạch hở. Trong phân tử có chứa 2 liên kết đôi.

Công thức tổng quát: C_nH_2n-2 (n≥3).

.2. Phân loại

Dựa vào vị trí liên kết đôi, có thể chia ankađien thành 3 loại

Ankađien có 2 liên kết đôi cạnh nhau: CH₂=C=CH₂

Ankađien có liên kết đôi cách nhau bởi 1 liên kết đơn gọi là ankađien liên hợp. CH₂ = CH – CH= CH₂. Ankađien liên hợp có nhiều tính chất, ứng dụng quan trọng, đặc biệt là buta- 1,3- đien và isopren.

- Ankađien có hai liên kết đôi cách nhau từ hai liên kết đơn trở lên: CH₂=CH-CH₂-CH=CH₂

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Phản ứng cộng

a. Cộng Hidro

CH₂=CH-CH= CH₂ + 2H₂  CH₃-CH₂-CH₂-CH₃

b. Cộng Brom

Cộng đồng thời vào liên kết đôi 

CH₂=CH-CH=CH₂ + 2Br₂ → CH₂Br-CHBr-CHBr-CH₂Br

c. Cộng Hiđro halogenua

2. Phản ứng trùng hợp

Khi có mặt kim loại Natri hoặc chất xúc tác khác, buta- 1,3- đien tham gia phản ứng, chủ yếu trùng hợp theo kiểu 1,4.

nCH₂= CH- CH=CH₂ →(t^o, xt,p)  (CH₂- CH= CH-CH₂)_n

3. Phản ứng oxi hóa

a. Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

2C₄H₆ + 11O₂  8CO₂ + 6H₂O

b. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

Buta-1,3-dien và isopren cũng làm mất màu dung dịch kali pemanganat tương tự anken

III. ĐIỀU CHẾ

1. Điều chế buta-1,3-dien

CH₃-CH₂-CH₂-CH₃   CH₂=CH-CH=CH₂  + 2H₂

2. Điều chế isopren

IV. ỨNG DỤNG

Điều chế polibutadien hoặc polisopren là những chất có tính đàn hồi cao.

Dùng để sản xuất cao su (cao su buna, cao su isopren ...)